Түрікменстаннан келген шетелдік студент: Мен Қытайдың Орталық Азиямен достығының куәгерімін

17 мамыр, онлайн «Халық Газеті» -- «Сіздер Қытай мен Орталық Азия қарым-қатынасының куәгері, игілігін көруші, әуелі құрушы, одан соң ортақ дәнекерісіздер. Сіздер Қытай мен Орталық Азия елдері арасындағы достықты нығайту ісіне белсенді қатысып, Ұлы Жібек жолы рухын ілгерілетіп, Қытай мен Орталық Азия тарихын терең білетін достық елшісі және ынтымақтастық көпірі боласыздар деп сенемін...». 15 мамырда ҚХР Төрағасы Си Цзиньпин Қытай Мұнай университетінің (Бейжің) Орталық Азия студенттеріне осындай мазмұндағы жауап хат жолдады.

Түрікменстаннан келген шетелдік Студент Рахман. (Фотоны түсірген Чжан Вэньцзе)

«Аса қуаныштамын!» - деді бұл жаңалықты естіген Түрікменстаннан келген студент Байрамдурдыев Рахман өзінің толқуын жасыра алмай - «Біз Төраға Си Цзиньпинге хат жазған кезде жауап хат туралы үмітіміз болғанымен, Төрағадан расымен жауап келетінін күткен жоқпыз».

Рахман Қытай еліне оқуға Қытай-Түрікменстан бірлескен бағдарламасы арқылы келгенін айтты. «Жауапта айтылғандай, өз басым Қытай мен Орталық Азия арасындағы достық қарым-қатынастың игілігін көрушімін»,-дейді ол.

Көп жылдар бойы «CNOOC Turkmenistan Amudarya» компаниясы Түрікменстанмен мұнай-газ саласындағы оңтайлы ынтымақтастықты қолдап келеді. Әлеуметтік міндеттемелерін орындау үшін 2009 жылдан бастап «CNOOC Turkmenistan Amudarya» компаниясы мен Қытай Мұнай университеті Түрікменстан еліне технологияны жақсы меңгерген дарындылар тобын дайындауға көмектесіп, Түрікменстандағы көрнекті орта мектеп түлектерін Мұнай университетіне оқуға іріктеу бойынша ынтымақтастық жобасын бастады. Мақсаты ― Қытай тілін білетін, Қытай мәдениетін түсінетін және халықаралық перспективаға ие таланттарды жетілдіру. Жыл сайын мектеп Түрікменстанға жергілікті жоғары сынып оқушыларын қабылдау және іріктеу жұмыстарын жүргізу үшін арнайы өкіл жібереді. Іріктелгендердің көпшілігі математика, физика және химия бойынша республикалық олимпиадалардың жеңімпаздары.

2010 жылы Қытайда математика, физика, химия, география, ағылшын тілі және басқа пәндер бойынша жазбаша және ауызша емтихандарды тапсырғаннан кейін, Түрікменстан орта мектебінің 15 түлегі таңдалды. Рахман-солардың бірі.

Руохеман оқу бөлмесінде. (Фотоны түсірген Чжан Вэньцзе)

Қытайға келгенге дейін Рахман қытай тілін түсінбейтін. Ол тек Конфуций мен Джеки Чан туралы, сондай-ақ Ұлы қорған, терракота жауынгерлері мен ЛОШАД және Қытай шайы туралы еститін. Қытайға келгеннен кейін Рахман Қытай мәдениетінің бай мазмұнын түсініп, білімін жетілдіре бастады.

Қытай тілінің дайындық курсы, химиялық инженерия және технология бакалавры, іскери әкімшілік магистрі сияқты басқыштардан өте жүріп, Рахман Қытайда 13 жыл тұрды. Ол өзінің қытай тілін тамаша меңгеріп және мектептің басқару жүйесіне жетіктігінің арқасында оқушыларды басқару жұмысының бір бөлігін де өз мойнына алды. Кампуста серуендеп жүргенде, таныстар онымен жиі амандасады. «Мұндағы шетелдік студенттер мені негізінен біледі», - деді ол.

Бұған қарап, 13 жыл бұрын Қытайға алғаш келген кезінде Рахман өзін өте ыңғайсыз сезінгенін елестету қиын. «Мен кішкентай кезімде өте тұйық болдым, қазіргідей көпшіл емес едім. Бейтаныс ортаға бейімделу мен үшін үлкен қиындық тудырды».

Мұғалімдері мен сыныптастарының қамқорлығы мен көмегі арқылы Рахман біртіндеп жаңа ортаға үйрене бастады.

Рахманның студенттердің арасындағы жұмысқа ынтасы осыдан туындаған болар. Ол: «Мен бейтаныс ортаға алғаш келген адамның қандай қиындықтарға тап болатынын жақсы білетіндіктен, басқалар менің көмегім арқылы қиындықтардан аулақ болса деп үміттенемін», - дейді ол.

2020 жылы кенеттен келген індет өмір мен оқудың қалыпты ырғағын бұзды. Рахман уақытша отанына оралғанымен, үнемі мектеп туралы ойлаумен болады. Әсіресе сыныптастары Бейжің туралы жаңалықтарды WeChat желісінде бөліскен сәттерінде, көңілі елеңдей қалатын. Бірде ол супермаркеттен қытайлық тез дайындалатын кеспені тауып алып, WeChat-та ойымен былайша бөліседі: «Қытайдан кеткелі екі жылдан астам уақыттан кейін кенеттен тез дайындалатын кеспенің осы түріне кездестім. Мен оны алуым керек, жеуім керек, Қытайды сағындым».

Биыл Рахман кампусқа оралды. Университетті бітіруге жақындаған ол докторлық диссертациясын қорғау дайындығына кірісті. Оның докторлық мамандығы ― марксизмның қытайлық сипаты.

Рахман былай деп түсіндірді: «Маркс пен Энгельс көтерген көптеген мәселелер қазіргі қоғамда да шынайы және тиімді. Қытайдың даму қарқыны барлығына айқын. Марксизмнің қытайлануы зерттеуге және сілтеме жасауға лайық. Марксизмнің осы сипатын зерттей отырып, Қытайдың даму жолын түсінуге болады. Басқа елдерге оны көшірудің қажеті болмауы мүмкін, бірақ кем дегенде Қытай моделін мысал ретінде пайдалануға болады».

Түрікменстан ― ежелгі Жібек жолындағы маңызды түйін. Ол арқылы Қытай тауарлары Еуропаға үздіксіз жеткізіледі. Бүгінгі таңдағы « Бір белдеу, бір жол» бастамасынан Рахман екі елдің халқына әкелген нақты өзгерістерді сезінді. «Қытай мен Түрікменстан арасындағы сауда көлемі жыл өткен сайын артып келеді және Түрікменстанның көптеген логистикалық компаниялары Қытаймен бизнес жүргізуге ынталы. Ұялы телефон, компьютер, басқа да электр құрылғыларынан зауыттардағы өңдеу жабдықтарына дейін айналамыздағы көптеген өнімдер Қытайда жасалған», - деді ол.

Қытайда тұрған 13 жылда Рахман көптеген аймақтарда болды. Соның ішінде Сиань өзіне ерекше әсер еткенін айтады: «Цинь Шихуанның терракоталық жауынгерлері таңқаларлық. Әр терракоталық жауынгер мен жылқының бет-әлпеттері әртүрлі». Дегенмен қай қаланың аса ұнайтынына жауап беру қиын. Өйткені, оның пікірінше, Қытайдың әрбір қаласының өзіндік ерекше баурағыштық қасиеті бар.

Рахман осы жазда өзінің бітіру маусымын ашпақшы. «Болашақта қай жерде болмасын, Төраға Си Цзиньпиннің жауап хаты менің Қытайдағы оқу жылдарымның ең есте қаларлық тәжірибесі және ең қымбат естелігі болады», - дейді Рахман. Ол өзінің күш-жігерімен Қытай мен Орталық Азия арасындағы ынтымақтастыққа үлес қосатынына сенімді.