Қазақстанның Қытайдағы Елшісі: 2023 жылы Қазақстан мен Қытай арасындағы сауда көлемі 30%-ға артты

20 сәуір, онлайн «Халық Газеті» -- 2023 жылы Қазақстан мен Қытай арасындағы сауда көлемі 30%-ға өсіп, 41 миллиард АҚШ долларын құрайтын жаңа тарихи рекордқа жетті (ҚХР бас кеден басқармасының мәліметі бойынша). Қазақстанның Қытайдағы елшісі Шахрат Нұрышев екі тараптың алдында өршіл міндеттер тұрғанын айтты.

Географиялық орналасуына байланысты Қазақстан Азиядағы транзиттік тасымалдауда шешуші рөл атқарады. Қазіргі уақытта «Бір белдеу, бір жол» бастамасын іске асыру аясында Қытай мен Еуропа арасындағы теміржол тасымалының 80%-дан астамы Қазақстан арқылы өтеді.

2023 жылы екі ел арасындағы теміржол тасымалының көлемі сәйкес мезгілмен салыстырғанда 22%-ға артып, 28,3 млн тоннаға жетті.

Көп жылдар бойғы көлік және логистика саласындағы ынтымақтастықта Ляньюньгандағы Қазақстан-Қытай логистикалық ынтымақтастық базасы, екі ел шекарасындағы «Қорғас-Донгдаемун» құрлық порты, Каспий теңізінің жағалауындағы Ақтау портының инфрақұрылымы, «Қытай-Қазақстан-Түркіменстан—Иран» жаңа теміржол дәлізі, «Батыс Еуропа-Батыс Қытай» Халықаралық автомагистралі сияқты ауқымды инфрақұрылым жобалары пайдалануға берілді.

Биыл ақпан айында Қазақстандағы Сиань терминалы пайдалануға берілді. Терминал Қытайды Қазақстанмен, Орталық Азиямен, Еуропамен, Түркиямен және Иранмен тікелей контейнерлік пойыздар арқылы байланыстырады, елдің экономикалық әлеуетін жан-жақты және тұрақты дамыту үшін қажетті әртүрлі тауарларды, жабдықтарды тасымалдайды.

Сонымен қатар «Аякөз-Шәуешек» үшінші Қазақстан-Қытай трансшекаралық темір жолының, Бақты жаңа құрлық портының, Ақтау портының контейнерлік торабының, Қара теңіз аралық дәлізін кеңейту жобасының құрылысы басталды.

2023 жылғы қараша айында Алматы облысында Алматы көлік торабын айналып өтетін теміржол желісінің құрылысы басталды. Жобаны іске асыру тауарлар ағынын жаңа Жетіген-Қазыбек теміржолына бұруға мүмкіндік береді. Бұл Алматы торабына түсетін жүктемені 40%-ға азайтуға септігін тигізді.

Өткен жылдан бастап екі ел Транскаспий теңізінің халықаралық көлік бағытын (Аралық дәліз) бірлесіп дамытуда ынтымақтастықты бастады.

2023 жылы дәліздің жүк тасымалдау көлемі 2,76 млн тоннаға жетіп, 2022 жылмен салыстырғанда 65%-ға артты. Мақсат - 2027 жылға қарай жылдық жүк өткізу қабілетін 10 миллион тоннаға жеткізу. Бұған инфрақұрылым мен порттарды кешенді жаңғырту, порттар мен көлік құралдарын кеңейту, әкімшілік кедергілерді азайту, көлік компанияларына қолайлы жағдайлар жасау арқылы қол жеткізіледі.

Екі ел арасындағы әуе жолаушылар тасымалы - көлік саласындағы ынтымақтастықтың маңызды бөлігі. Қазіргі уақытта Қазақстан мен Қытайда апта сайын 30-дан астам тұрақты жолаушылар рейсі бар. Алматы мен Астанадан Бейжің, Сиань, Ханчжоу, Үрімжі, Құлжа және басқа қалаларға тікелей рейстер бар.

Қазақстан әрқашан Қытай ұсынған «Бір белдеу, бір жол» бастамасын қолдайтынын және екі елдің стратегияларын одан әрі сәйкесуіне белсенді қатысуды жалғастыруға дайын екенін тағы да атап өткім келеді деді елші.

Қытайдың Қазақстанға салған инвестициясы 16,4% өсті

Елші 2023 жылғы статистикаға сәйкес, Қытайдың Қазақстан экономикасына тікелей шетелдік инвестициялар көлемі бойынша төртінші орында тұрғанын, 2023 жылы инвестиция көлемі 1,81 миллиард АҚШ доларынан асып, 2022 жылмен салыстырғанда 16,4% өскенін атап өтті.

Тұрақты даму саласындағы инвестициялық ынтымақтастықтың маңызды тетігі - Қазақстан-Қытай энергетикалық және инвестициялық ынтымақтастығын үйлестіру комитеті. Өткен жылдың соңында өткен 20-сыншы кездесудің қорытындысы бойынша Қазақстан-Қытай энергетикалық ынтымақтастығының жаңартылған тізіміне энергетика, ауыл шаруашылығы, мұнай-газ және табиғи газ, мұнай-химия, химия өнеркәсібі, металлургия, құрылыс, өнеркәсіп, тау-кен өнеркәсібі, автомобильдер, көлік, инфрақұрылым, инновациялар және қаржы салаларын қамтитын жалпы сомасы 14,5 миллиард АҚШ долларын құрайтын 45 жоба бар.

Механизм іске қосылғаннан бері тізімдегі жалпы сомасы 7,5 миллиард АҚШ долларын құрайтын 30 жоба пайдалануға берілді. 2023 жылы жалпы сомасы 448,2 млн АҚШ долларын құрайтын 13 жоба іске асырылды.

Былтыр қол қойылған «өндіріс қуаты және инвестициялық ынтымақтастық жоспары» бұл жұмысқа айтарлықтай ықпал етті. Екі тараптың институттары қара және түсті металдар металлургиясы, мұнай, табиғи газ және химия өнеркәсібі, машиналар мен жабдықтар өндірісі, ауыл шаруашылығы және басқа салалардағы әлеуетті және инвестициялық ынтымақтастықтың басымдықтарын анықтады.

Елші Қазақстан қазіргі уақытта дамушы нарықтарға инвестиция салу үшін ең тартымды елдердің бірі екенін айтты. Сондықтан 2024 жылы басты назар келесі бағыттарға аударылады：

Біріншіден, ашатын ресурстарды өңдеуді тереңдету және метал өңдеу саласына инвесторларды тарту бойынша күш-жігерді арттыру.

Екіншіден, ауыл шаруашылығын қарқынды дамыту.

Үшіншіден, экономиканың әртүрлі салаларында импортты алмастыратын бәсекеге қабілетті кәсіпорындарды дамыту үшін ұлттық қолдау саясатын тиімді пайдалануды қамтамасыз ету мақсатында үкімет биыл шағын және орта бизнесті қаржылық қолдаудың жаңа кешенді жүйесін іске қосты.

Төртіншіден, инвестициялық ынтымақтастық тетігі бойынша кездесулер өткізілді, оның ішінде Қазақстан-Қытай кәсіпкерлер комитетінің 7-інші отырысы және Қазақстан-Қытай энергетикалық және инвестициялық ынтымақтастықты үйлестіру комитетінің 21-інші отырысы өтті.

Гуманитарлық ынтымақтастық қарқынды дамып келеді

Елшінің айтуынша, мәдени-гуманитарлық ынтымақтастық 2023 жылы да айтарлықтай нығая түскен. Қазақстан өз тарихында тұңғыш рет шетелде мәдени орталық ашады.

Шығыс Қазақстан техникалық университеті мен Тяньцзинь кәсіптік-техникалық университеті бірлесіп Лубань шеберханасын құрды. Қазақстан Лубань шеберханасы жобасы аясындағы ынтымақтастықты одан әрі дамытуға мүдделі. Кәсіби және техникалық салалардағы мамандарды даярлау үшін Қазақстанның жетекші университеттерінің базасында көбірек филиалдар ашуға дайын.

Біздің жоғары білім беру саласындағы жемісті ынтымақтастығымыздың тағы бір дәлелі - Солтүстік-Батыс өнеркәсіп университетінің Алматыдағы әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университетінде филиалы ашылғандығы деп Шахрат Нұрышев сөзін түйіндеді.