«Қытайдың жасыл өнім экспорты басқа елдердің экономикасына зиянын тигізеді» - деу нағыз сандырақ!

25 сәуір, онлайн «Халық Газеті» -- Жақында АҚШ-тың кейбір тұлғалары Қытайдың жаңа энергетикалық көліктері, литий батареялары және фотоэлектрлік өнімдері сияқты «жаңа үштік» өнімдері туралы «артық өндіріс» деген қауесетті алға тартып, Қытай артық өндірісін өткізу үшін көп мөлшерде экспорттау арқылы нарықтың бұрмалануына әкеліп соқтырды және басқа елдердің экономикасына зиян келтірді деген пікірді таратты.

Нақты шындық қандай? Кантон жәрмеңкесі халықаралық сауданың флюгері ретінде қарастырылады. Еуропалық сатып алушы Эллисон: «Жаңа энергетикалық көліктер әлемде тренд қалыптастырды. Қытай жаңа энергетикалық көліктер саласындағы әлемдік көшбасшы, сондықтан біз мұнда жаңа энергетикалық көлік өнімдерін көбірек сатып аламыз деп үміттенеміз», - дейді.

«Бүкіл әлем Қытайдың жасыл технологиясына қызығушылық танытып отыр», - деп, америкалық импорттаушы Стивен Селиков Қытайда бизнес мүмкіндіктерін іздеуге өте дайын екенін айтты.

19 сәуірдегі жағдай бойынша конференцияға әлемнің 212 елі мен аймағынан 125 440 шетелдік сатып алушы қатысты, бұл алдыңғы сессияның сәйкес кезеңімен салыстырғанда 23,2%-ға артық. Олардың ішінде Еуропа мен АҚШ-тан 22 694 сатып алушы болды, олардың үлесі 18,1%.

Аталмыш «Артық өндіріс теориясы» мен шетелдік кәсіпкерлердің қытайлық жасыл тауарларға деген қызығушылығы арасында үлкен қарама-қайшылық бар.

Жаһандық даму тенденциясына сүйенсек, климаттың өзгеруінің әсері күшейген сайын елдер жасыл және төмен көміртекті даму жолын белсенді түрде зерттеп жатыр. 130-дан астам ел 21 ғасырдың ортасына қарай таза нөлдік шығарындыларға қол жеткізетіндерін мәлімдеді. Жасыл сауда болашақта жаһандық сауданың өсуінің жаңа қозғалтқышына айналады.

Халықаралық Энергетикалық агенттіктің бағалауы бойынша, 2030 жылы жаңа энергетикалық көліктерге әлемдік сұраныс 45 миллионға жетеді, бұл 2022 жылмен салыстырғанда төрт есе көп; жаңа фотоэлектрлік қондырғыларға әлемдік сұраныс 820 ГВТ-қа жетеді, бұл 2022 жылмен салыстырғанда шамамен төрт есе көп.

Басқаша айтқанда, қазіргі «жасыл» өндірістік қуаттылық артық емес, керісінше тапшы.

Қазір Қытайда «жасыл» салаларды дамыту және «жасыл» сауданы кеңейту жаһандық даму тенденциясына сәйкес келетін таңдау болып отыр. Фотоэлектрлік батареялармен, литий батареяларымен және жаңа энергетикалық көліктермен ұсынылған өнімдер шынымен де әлемдік нарықта белгілі бір бәсекелестік артықшылықты қалыптастырды, бұл бүкіл әлем елдеріне Біріккен Ұлттар Ұйымының 2030 жылға дейінгі Тұрақты даму күн тәртібін және климаттың өзгеруі туралы Париж келісімінің мақсаттарын жүзеге асыруға көмектеседі.

Қытайдың әлемдік экономикаға қосқан «жасыл» үлесі айдан анық. Әлемдегі әлсіз экономикалық өсу мен жоғары инфляция жағдайында Қытай кемелді өнеркәсіптік тізбектің артықшылықтарын толық пайдаланды, әлемді «жаңа үштік» сияқты жоғары сапалы және бағасы лайықты жасыл өнімдермен қамтамасыз етті. Осылайша жаһандық инфляцияның қысымын жеңілдетіп қана қоймай, жаһандық өнеркәсіптік тізбек пен жеткізу тізбегінің тұрақтылығына күшті қолдау көрсетті.

2023 жылы жаңартылатын энергия көздерінің әлемдегі жаңа белгіленген қуаты 510 миллион киловатт болды, оның жартысынан көбі Қытайдың үлесіне тиесілі; Қытайдың жоғары сапалы таза энергия өнімдері әлемнің 200-ден астам елдері мен аймақтарына экспортталды.

Сондай-ақ Қытай 100-ден астам елдермен және аймақтармен «жасыл энергетика» жобасы бойынша ынтымақтастықты жүзеге асырды, бұл тиісті елдер мен аймақтардағы электр энергиясын күрделі және қымбат тұтыну мәселелерін тиімді шешті.

Жаңартылатын энергия көздері жөніндегі халықаралық агенттіктің есебінде соңғы он жылда жел энергетикасы мен фотоэлектрлік электр энергиясын өндірудің әлемдік жобалары үшін киловатт-сағатына электр энергиясының орташа құны сәйкесінше 60% және 80%-дан астамға төмендегені көрсетілген. Мұның көп бөлігі Қытайда жасалған қытайлық инновациялар мен қытайлық инженерияға байланысты.

Британдық Grant Thornton бухгалтерлік фирмасының серіктесі Оли Хунчи: «Қытай өнімдері әлемдік нарыққа қауіп емес, үлкен мүмкіндіктер әкеледі. Әлем Қытайдың «жасыл» дамуы нәтижесінде алынған нарықтық пайдаларды бөліседі», - дейді.

Швейцарияның Neue Zürich газетінің бас экономисі Питер Фишер жақында: «Батыстың аталмыш «артық өндіріске» қатысты шағымдары шын мәнінде жасанды және таяздық. Егер Батыс қолжетімді фотоэлектрлік және жел энергетикасы өнімдерін сатып ала алса немесе Қытайдан келген инновациялық электромобильдер еуропалық өндірушілерді инновация қарқынын жеделдетуге итермелесе, тұтынушылар мұны қуана құптар еді», - деді.