Технология Қызыл тас үңгіріндегі қабырға суреттеріне қайта жан бітірді

18 шілде, онлайн «Халық Газеті» -- Шыңжаңның Ақсу аймағы Бай ауданындағы Қызыл грототалар - еліміздегі ең ерте қазылған ауқымды үңгірлер. Мұнда 349 гротота, 107 қабырға суреті бар үңгірлер және 4000 шаршы метрге жуық қабырға суреттер бар. Алайда, жылдар өте адамдардың жөнсіз әрекеттері салдарынан қабырға суреттері зақымдалып, қалпына келтіру қиындық тудырып келді. Соңғы жылдары қытайлық археологтар ғылыми-технологиялық құралдардың көмегімен Қызыл тас үңгіріндегі қабырға суреттеріне тың тыныс сыйлады.

19 ғасырдың аяғы мен 20 ғасырдың басында Батыс экспедициялары көптеген талғампаз қабырға суреттерін ұрлап кеткен. Қызыл гротто ғылыми-зерттеу институтының жауапты тұлғасы Чжао Ли ұрланған қабырға суреттерінің ауданы 500 шаршы метрге жуықтап, 59 үңгірді қамтығанын айтты.

2002-2016 жылдар аралығында Чжао Ли 20-дан астам шетелдік мұражайлардан 487 жоғары ажыратымдылықтағы қабырға суреттерін жинады. 2020 жылы қабырға суреттерінің көпшілігінің әуелгі бейнесі анықталып, суреттер қалпына келтірілді. Осы жұмыстың нәтижелері біріктіріліп «Қызыл гроттолардағы қабырға суреттерін қалпына келтіруді зерттеу» деген атпен баспадан шықты.

Бүгінде ғалымдар қабырға суреттерін қалпына келтіру үшін заманауи технология қуатын пайдалануда. Чжэцзян университетінің командасы THz-TDS технологиясын қолданып, 161-інші үңгірдің ысталған қабырға суреттерін бұзбай-ақ, сынақтан өткізіп, анықтады. Танылған суреттердің ішінде Күсән стилінің типтік элементтері бар. Сурет кейінірек цифрлық қалыпқа келтіріледі.

Digital Xinjiang Group мұқалған қабырға суреттерге жасанды интеллект арқылы кескінді тануды жүзеге асыру кескіндерді толықтырып, цифрлық қорғаудың жаңа жолын ашады.